Geçen yıl üniversiteye hazırlandığımı daha önce blogumda da yazmış hepinizle paylaşmıştım. Bu süreçte futboldan epey bir uzak kaldım. Ders çalışmak zorunda kaldım. Ancak bu oyun insanın 5-6 yaşlarından beri hayatının bir parçası olmuşsa ister istemez ders aralarında bir göz atıveriyor ona buna. Ya da ders çalışma yöntemlerine yansıyıveriyor futbola dair bilgiler, düşünceler. Böylece ezbere dayalı yapılan sınavdaki konuları futbola dair bildiğin şeylerle eşleşleştirip daha kolay akılda kalmalarını sağlayabiliyor. Ben de bunu yaptım.

Edebiyatta ezberlenmesi gereken çok fazla söz sanatı vardı. Hepsini bir düzene sokmak gerekliydi. Ayıklayınca fark ettim ki 12 tane söz sanatı “T” harfi ile başlıyor. Hiç vakit kaybetmeden birini teknik direktörlük koltuğuna oturttum, geri kalanından ise ilk 11’imi kurdum. Tabi ki bazı söz sanatlarını anlamlarına uygun pozisyonlara yerleştirdim. Ancak kurarken en önemli olan takımın dizilişi değil, aklımda yer edişini göze aldım elbette. 

Dizliş: 4-4-2

Teknik direktör-Tariz: Sözün ya da kavramın gerçek ve mecazlı anlamı dışında büsbütün tersini kastetmektir. Türkçe anlamıyla “iğneleme” olarak edebiyatımızda yer alan bu sanata en uygun kişi tabi ki Jose Mourinho idi. En iyi olmasından ziyade her basın toplantısında bu söz sanatını kullanıp birilerine laf geçirmesi kendisini bu koltuğa oturttu. Hak edilmiş bir pozisyon yani… =)

Kalede-Tezat: Bir cümle veya mısrada birbirinin zıddı mânaları bir arada kullanma, karşıtlık sanatı. Kaleye kimi koyacağımı biraz şaşırdım. Karşıtlığa uygun bir durum olması söz konusu olduğu için baya düşündüm böyle bir kaleci var mı diye. Sonra da kaleci olmak zorunda değil dedim buraya koymam gereken kişi. Hem böylece bir karşıtlık da ben yaratırım diye düşündüm. Kelimelerin kafiyesi ve kariyeri boyunca sağ ayaklı sol bek olması nedeniyle kalecimi Ümit Özat olarak tayin ettim.

Sağ bek-Tekrir: Sözün etkisi güçlendirmek için sözcük ya da söz grubunu yineleme-tekrarlama sanatıdır. Aynı kötü ortayı ya da şutu bir maçta 5-6 kere ısrarla tekrarladığı için Sabri Sarıoğlu sağ bek pozisyonundaki yerini hak ederek aldı.

Sağ stoper-Teşbih: Sözün anlamını kuvvetlendirmek için aralarında benzerlik bulunan iki kavramdan zayıf olanın,güçlüye benzetilmesidir. Defansta uyumu göz etmek durumundayız her zaman. Bu yüzden sol stoperde yer alacak söz sanatı ve kişi nedeniyle sol stoper teşbih-benzetme sanatı futbolcu olarak da Mert Korkmaz yer aldı.

Sol stoper-Teşbih-i Beliğ: Sadece temel öğelerle (benzeyen, kendisine benzetilen) yapılan benzetmelere denir. Defanstaki ikili dedik ya uyumlu olmalı. Bu iki söz sanatı kardeş söz sanatları olması nedeniyle de bu pozisyonlara geldiler. Ayrıca Bülent Korkmaz iyi yeri geldiğinde “benzetirdi” rakibini.

Sol bek-Tenasüp: Şiirde birbiriyle ilgili, birbirine uygun sözleri birlikte kullanma, uygunluk sanatıdır. Anlamca birbiri ile ilgili sözcükleri bir arada kullanmaktır. Hiç sevmem kendisini. Oynarken de, oynatırken de. Zaten şu sıralar yaptığı icraatlar nedeniyle Türk futbolunun kara listesindeki yerini aldı. Her takımda sevilmeyen bir oyuncu olur. Benimki de ismen kafiyesi sayesinde Bülent Uygun oldu.

Sağ açık-Tedric: Azar azar, derece derece ilerlemek. Birisini bir şeye yavaş yavaş vardırmak, derecelendirmek. Bir kanat oyuncusu olarak topu rakibe çarptırarak topun taca çıkmasını sağlayarak yavaş yavaş rakip yarı sahaya gelinebilir. Topu güzel bir açıyla-dereceyle rakip ceza sahasına ortalamak da bunlardan biri. Hem kanat oyuncusu hem de adıyla söz sanatının kafiye yapması nedeniyle bu bölgede Mladen Petric yer alıyor.

Sağ iç-Tevriye: Sesteş bir kelimenin bir dizede, beyitte, dörtlükte iki gerçek anlama gelecek biçimde kullanılmasına ve bir sözcüğün yakın anlamını söyleyip uzak anlamını kastetmeye tevriye sanatı, iki anlamlılık denir. Çağdaş futbolda bir orta saha oyuncusunun oyunu iki anlamıyla da oynaması gerekir. Hem defansta, hem de ofansta oynadığı mükemmel oyunla Frank Lampard bu pozisyonu hak ediyor.

Sol iç-Telmih: Söz sırasında, herkesçe bilinen bir olayı geçmişteki bir olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca işaret etmeye, onu anımsatmaya, hatırlatmaya telmih denir. Orta sahadaki diğer oyuncunun tüm takımına konuşmalar yapması, takımını yönetmesi, top arkadaşındayken rakibin gelip gelmediğini hatırlatması gerekmektedir. Paul Scholes da bunu yapabilecek düzeydeki en önemli isim olarak formayı kaptı.

Sol açık-Terdit: Sözü dinleyicinin ya da okuyucunun beklemeyeceği şekilde bitirerek karşı tarafı şaşırtma sanatıdır. Kendisini canlı canlı izleme şansım hiç olmadı. Zira ’83 yılında vefat etmiş. Ama oynadığı yılların en iyi kanat oyuncusudur. Tabi bir kaç videosunu izledim. Yaptığı hareketlerle rakiplerini şaşırtarak attığı çalımlar onu bu bölgeye koyma nedenimdir. Garrincha hayatı boyunca sağ açık oynamış. Bir de ben şaşırtayım dedim ve kendisini sol açığa koydum.

Forvet-Teşhis: İnsan dışındaki varlıkları insan özelliğiyle donatma, kişileştirme sanatıdır. Takımın güzel oyununu anlamlandıran, ona kişilik veren şey materyalist olarak oyuna yaklaştığımızda goldür. Bu yüzden bu söz sanatı forvette. Ne zaman oynasa gol atmayı başaran Milan Baros, Galatasaray’a kazanma kişiliğini kazandırdığı için ilk 11’de yer alıyor.

Forvet-Tecahül-i arif: Bildiğini veya bilineni bilmezlikten gelerek nükte yapmak. İlk 11’imin banko ismiydi. Gözü kapalı formayı verdim. “Sen köşede dur” dedim. Takımı resmen onun üzerine kurdum(!). Yıllarca ceza sahası içinde kendisine yapılan müdahalenin penaltı olmadığını bilmesine karşın kendisine penaltı yapılmış gibi davranarak bizleri de futbolu bir sanat haline getirdiği için hak etti burayı Arif Erdem.